მღვდელი მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ (1845-1917)
áƒáƒ•áƒ¢áƒáƒ ი: მიხეილის პáƒáƒžáƒ áƒáƒ‘ელი იყრმáƒáƒœáƒáƒ—უხუცესი ყუღლáƒáƒ áƒáƒ¦áƒ ვáƒáƒ®áƒ•áƒáƒ®áƒ˜áƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ¡áƒ, რáƒáƒ›áƒ”ლიც უკვე áƒáƒšáƒ˜áƒ¡áƒ£áƒšáƒ—ნáƒáƒ“ იყრწáƒáƒ“ებული, ბებირდáƒáƒ ეჯáƒáƒœáƒ˜ კი ,,ხუციáƒáƒœáƒ— წმინდრკერის“ ქáƒáƒšáƒ˜áƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ იყáƒ. áƒáƒ სებáƒáƒ‘ს გáƒáƒ“მáƒáƒªáƒ”მáƒ, რáƒáƒ› ერთხელ დáƒáƒ ეჯáƒáƒœáƒ˜ წმინდრგიáƒáƒ გის სáƒáƒ®áƒ”ლáƒáƒ‘ის ქურმუხის სáƒáƒ§áƒ“რისáƒáƒ™áƒ”ნ ცხენით მიდიáƒáƒ“რდრთáƒáƒœ უფრáƒáƒ¡áƒ˜ ვáƒáƒŸáƒ˜, 13-14 წლის დáƒáƒ•áƒ˜áƒ—ი áƒáƒ®áƒšáƒ“áƒ. ერთ-ერთმრთáƒáƒ—áƒáƒ მრისინი დáƒáƒ˜áƒœáƒáƒ®áƒ დრვáƒáƒ®áƒ•áƒáƒ®áƒ˜áƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ—áƒáƒœ დáƒáƒáƒ‘ეზღáƒ. ვáƒáƒ®áƒ•áƒáƒ®áƒ˜áƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ¡ ისეთი მáƒáƒ¬áƒ˜áƒ¬áƒ”ბრჰქáƒáƒœáƒ˜áƒ áƒáƒ› გვáƒáƒ ის მიმáƒáƒ თ, რáƒáƒ› თáƒáƒ—áƒáƒ ს თვáƒáƒšáƒ˜ გáƒáƒ›áƒáƒ¡áƒ—ხáƒáƒ რდრუთხრáƒ: ,,გáƒáƒœáƒ მე áƒáƒ ვიცი, რáƒáƒ› დáƒáƒ ეჯáƒáƒœáƒ˜ წმინდრ,,ხუციáƒáƒœáƒ— áƒáƒ—ხთáƒáƒ•áƒ˜áƒ¡“ კერიდáƒáƒœáƒáƒ დრეკლესიáƒáƒ¨áƒ˜ ლáƒáƒªáƒ£áƒšáƒáƒ‘სáƒ!“ áƒáƒ¯áƒáƒ®áƒ£áƒ მრტრáƒáƒ“იციებმრდიდი გáƒáƒ•áƒšáƒ”ნრიქáƒáƒœáƒ˜áƒ მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ¡ პირáƒáƒ•áƒœáƒ”ბის ჩáƒáƒ›áƒáƒ§áƒáƒšáƒ˜áƒ‘ებáƒáƒ–ე. იგი ქრისტიáƒáƒœáƒ£áƒš სáƒáƒ წმუნáƒáƒ”ბáƒáƒ–ე 1854 წლის 17 áƒáƒ’ვისტáƒáƒ¡ მáƒáƒ˜áƒœáƒáƒ—ლáƒ. ქáƒáƒ თულ ენáƒáƒ–ე წერáƒ-კითხვáƒ, წმინდრწერილი, გáƒáƒšáƒáƒ‘რდრსáƒáƒ”კლესირტიპიკáƒáƒœáƒ˜ მღვდელ სვიმáƒáƒœ ბეგიáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ—áƒáƒœ ისწáƒáƒ•áƒšáƒ. გáƒáƒ დრქáƒáƒ თულისáƒ, მáƒáƒ¡ სáƒáƒ£áƒªáƒ®áƒáƒáƒ“ სცáƒáƒ“ნირრუსული, თáƒáƒ—რული, სáƒáƒ›áƒ®áƒ£áƒ ი დრუდინური ენები. ზეპირáƒáƒ“ უსწáƒáƒ•áƒšáƒ˜áƒ ,,ვეფხისტყáƒáƒáƒ¡áƒáƒœáƒ˜“. áƒáƒ›áƒ˜áƒ¢áƒáƒ›áƒáƒª გáƒáƒ¡áƒáƒ™áƒ•áƒ˜áƒ ი áƒáƒ áƒáƒ ის, რáƒáƒ› 1858 წელს მისი თáƒáƒáƒ¡áƒœáƒáƒ‘ით სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¨áƒ˜ პირველი ქáƒáƒ თული სáƒáƒ›áƒ ევლáƒ-სáƒáƒ”კლესირáƒáƒ კლáƒáƒ¡áƒ˜áƒáƒœáƒ˜ სკáƒáƒšáƒ გáƒáƒ˜áƒ®áƒ¡áƒœáƒ, სáƒáƒ“áƒáƒª ინგილრბáƒáƒ•áƒ¨áƒ•áƒ”ბს მიხეილი უსáƒáƒ¡áƒ§áƒ˜áƒ“ლáƒáƒ“ áƒáƒ¡áƒ¬áƒáƒ•áƒšáƒ˜áƒ“რქáƒáƒ თულ ენáƒáƒ¡. áƒáƒ› კეთილშáƒáƒ‘ილურსáƒáƒ¥áƒ›áƒ”ში მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ¡ დიდáƒáƒ“ უწყáƒáƒ‘დნენ ხელს ივáƒáƒœáƒ”-პáƒáƒžáƒ ბულუღáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ დრმღვდელი პეტრე კáƒáƒœáƒáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜. ივáƒáƒœáƒ”-პáƒáƒžáƒ ბულუღáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ›áƒ კáƒáƒ დáƒáƒ™áƒáƒ შემáƒáƒ˜áƒáƒ რკáƒáƒ®áƒ˜ დრთითრკერáƒáƒ¡ თითრვáƒáƒŸáƒ˜áƒ¡ გáƒáƒ’ზáƒáƒ•áƒœáƒ დáƒáƒáƒ•áƒáƒšáƒ სკáƒáƒšáƒáƒ¨áƒ˜. 1866 წელს ყველრáƒáƒ£áƒªáƒ˜áƒšáƒ”ბელი სáƒáƒ¤áƒ”ხურის გáƒáƒ•áƒšáƒ˜áƒ¡ შემდეგ (მედáƒáƒ•áƒ˜áƒ—ნედáƒáƒœ დიáƒáƒ™áƒ•áƒœáƒáƒ›áƒ“ე) მიხეილი კáƒáƒ®áƒ˜áƒ¡ წმინდრგიáƒáƒ გის ეკლესიáƒáƒ¨áƒ˜ დიáƒáƒ™áƒ•áƒœáƒáƒ“ áƒáƒ™áƒ£áƒ თხეს. 1870 წლიდáƒáƒœ მღვდლáƒáƒ“ დáƒáƒ¡áƒ®áƒ›áƒ£áƒšáƒ˜ იგი ჯერვáƒáƒ თáƒáƒ¨áƒ”ნის, შემდეგ კი კვლáƒáƒ• კáƒáƒ®áƒ˜áƒ¡ ეკლესიის მეáƒáƒ ე მღვდლáƒáƒ“ ინიშნებáƒ. 1881 წელს სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¡ áƒáƒšáƒ¥áƒ˜áƒ¡ მთáƒáƒ•áƒáƒ ხუცესის დáƒáƒ•áƒ˜áƒ— უტიáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ¡ ლáƒáƒªáƒ•áƒ-კურთხევით იგზáƒáƒ•áƒœáƒ”ბრáƒáƒ®áƒšáƒáƒ“ მáƒáƒœáƒáƒ—ლული ინგილáƒáƒ”ბის სულიერმáƒáƒ«áƒ¦áƒ•áƒ áƒáƒ“.1888 წელს სáƒáƒ¥áƒáƒ თველáƒáƒ¡ ეგზáƒáƒ ხáƒáƒ¡áƒ˜áƒ¡ პáƒáƒšáƒáƒ“ის ლáƒáƒªáƒ•áƒ-კურთხევით სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¡ áƒáƒšáƒ¥áƒ˜áƒ¡ სáƒáƒ›áƒ¦áƒ•áƒ“ელáƒáƒ”ბის სულიერმáƒáƒ«áƒ¦áƒ•áƒ áƒáƒ“ áƒáƒ˜áƒ ჩიეს, ხáƒáƒšáƒ 1890 წელს სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¡ áƒáƒšáƒ¥áƒ˜áƒ¡ მისიáƒáƒœáƒ”რის, მღვდელ-მáƒáƒœáƒáƒ–áƒáƒœ ლეáƒáƒœáƒ˜áƒ“ეს (áƒáƒ¥áƒ áƒáƒžáƒ˜áƒ იძე) თხáƒáƒ•áƒœáƒ˜áƒ— კáƒáƒ®áƒ˜áƒ¡ ქáƒáƒšáƒ—რსáƒáƒ›áƒ ევლáƒ-სáƒáƒ”კლესირსკáƒáƒšáƒ˜áƒ¡ სáƒáƒ¦áƒ•áƒ—რსჯულის მáƒáƒ¡áƒ¬áƒáƒ•áƒšáƒ”ბლáƒáƒ“ დáƒáƒ˜áƒœáƒ˜áƒ¨áƒœáƒ, სáƒáƒ“áƒáƒª ბáƒáƒ•áƒ¨áƒ•áƒ”ბს უსáƒáƒ¡áƒ§áƒ˜áƒ“ლáƒáƒ“ áƒáƒ¡áƒ¬áƒáƒ•áƒšáƒ˜áƒ“áƒ. áƒáƒ› სკáƒáƒšáƒáƒ¨áƒ˜ მáƒáƒ¦áƒ•áƒáƒ¬áƒ”áƒáƒ‘áƒáƒ¡ ის მáƒáƒ’ვიáƒáƒœáƒ”ბით, კერძáƒáƒ“ კი 1911 წელს კვლáƒáƒ• გáƒáƒœáƒáƒáƒ®áƒšáƒ”ბს. 1888-1904 წლებში მღვდელი მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ áƒáƒ¥áƒ¢áƒ˜áƒ£áƒ áƒáƒ“ მáƒáƒœáƒáƒ¬áƒ˜áƒšáƒ”áƒáƒ‘დრქურმუხის ტáƒáƒ«áƒ ის áƒáƒ¦áƒ“გენის სáƒáƒ¥áƒ›áƒ”ში (იგი ეკლესიის მშენებლáƒáƒ‘ის სáƒáƒáƒ გáƒáƒœáƒ˜áƒ–áƒáƒªáƒ˜áƒ კáƒáƒ›áƒ˜áƒ¢áƒ”ტის წევრი იყáƒ), რáƒáƒ›áƒ”ლიც áƒáƒ“გილáƒáƒ‘რივი ქáƒáƒ თველი მáƒáƒ¡áƒáƒ®áƒšáƒ”áƒáƒ‘ის მხáƒáƒ დáƒáƒáƒ”რით მიმდინáƒáƒ ეáƒáƒ‘დáƒ. áƒáƒ›áƒ˜áƒ¡ შესáƒáƒ®áƒ”ბ იუწყებáƒáƒ“რკიდეც 1890 წლის #175-ის გáƒáƒ–ეთი ,,ივერიდ. 1891 წელს მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ ,,კáƒáƒ•áƒ™áƒáƒ¡áƒ˜áƒáƒ¨áƒ˜ მáƒáƒ თმáƒáƒ“იდებლური ქრისტიáƒáƒœáƒáƒ‘ის áƒáƒ¦áƒ›áƒ“გენი სáƒáƒ–áƒáƒ’áƒáƒ“áƒáƒ”ბის“ ინიციáƒáƒ¢áƒ˜áƒ•áƒ˜áƒ— სáƒáƒ¤áƒ”ლ თáƒáƒ¡áƒ›áƒáƒšáƒáƒ¨áƒ˜ (კáƒáƒ®áƒ˜áƒ“áƒáƒœ დáƒáƒáƒ®áƒšáƒáƒ”ბით 15 კილáƒáƒ›áƒ”ტრის მáƒáƒ¨áƒáƒ ებით) დáƒáƒ¬áƒ§áƒ”ბული ტáƒáƒ«áƒ ის წინáƒáƒ›áƒ«áƒ¦áƒ•áƒ áƒáƒ“ დáƒáƒ˜áƒœáƒ˜áƒ¨áƒœáƒ. მუსლიმებით გáƒáƒ შემáƒáƒ ტყმული áƒáƒ› ძველი ქáƒáƒ თული სáƒáƒ¤áƒšáƒ˜áƒ¡ მáƒáƒ¡áƒáƒ®áƒšáƒ”áƒáƒ‘რდიდ შევიწრáƒáƒ”ბáƒáƒ¡ გáƒáƒœáƒ˜áƒªáƒ“იდáƒ, áƒáƒ›áƒ˜áƒ¢áƒáƒ›áƒáƒª მáƒáƒ›áƒ მიხეილსáƒáƒª მáƒáƒ¦áƒ•áƒáƒ¬áƒ”áƒáƒ‘რმეტáƒáƒ“ რთულ პირáƒáƒ‘ებში უხდებáƒáƒ“áƒ. მიუხედáƒáƒ•áƒáƒ“ áƒáƒ›áƒ˜áƒ¡áƒ, მáƒáƒœ შედáƒáƒ ებით მáƒáƒ™áƒšáƒ” დრáƒáƒ¨áƒ˜ 22 áƒáƒ¯áƒáƒ®áƒ˜áƒ¡ მáƒáƒ¥áƒªáƒ”ვრშეძლáƒ. áƒáƒ›áƒ’ვáƒáƒ ი წáƒáƒ მáƒáƒ¢áƒ”ბის მიზეზი მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ¡ პირáƒáƒ•áƒœáƒ£áƒšáƒ˜ თვისებებიც იყáƒ. შრáƒáƒ›áƒ˜áƒ¡áƒ›áƒáƒ§áƒ•áƒáƒ ე დრთáƒáƒ•áƒ›áƒ“áƒáƒ‘áƒáƒšáƒ˜ áƒáƒ“áƒáƒ›áƒ˜áƒáƒœáƒ˜, იგი მუდáƒáƒ› მზáƒáƒ“ იყრგáƒáƒáƒ˜áƒ ვებულთრდáƒáƒ¡áƒáƒ®áƒ›áƒáƒ ებლáƒáƒ“. უბრáƒáƒšáƒ ხáƒáƒšáƒ®áƒ¡ უნერგáƒáƒ•áƒ“რცáƒáƒ“ნის სიყვáƒáƒ ულს, ცდილáƒáƒ‘დრზნეáƒáƒ‘რივი მáƒáƒ’áƒáƒšáƒ˜áƒ—ი ყáƒáƒ¤áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ§áƒ იმáƒáƒ—თვის, ვისáƒáƒª სáƒáƒ¦áƒ•áƒ—რსიყვáƒáƒ ულს უქáƒáƒ“áƒáƒ’ებდáƒ. მის სáƒáƒ¥áƒ›áƒ˜áƒáƒœáƒáƒ‘áƒáƒ¡ ფუáƒáƒáƒ“ áƒáƒ ჩáƒáƒ£áƒ•áƒšáƒ˜áƒ. მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ¡ შემწეáƒáƒ‘ით სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¡ áƒáƒ®áƒáƒšáƒ˜ პáƒáƒ¢áƒ იáƒáƒ¢áƒ”ბი გáƒáƒ›áƒáƒ£áƒ©áƒœáƒ“ნენ. ერთ-ერთი მáƒáƒ— შáƒáƒ ის იყრინგილრისტáƒáƒ იკáƒáƒ¡áƒ˜, მáƒáƒ¡áƒ™áƒáƒ•áƒ˜áƒ¡ áƒáƒ ქეáƒáƒšáƒáƒ’იური áƒáƒ™áƒáƒ“ემიიის წევრ-კáƒáƒ ესპáƒáƒ“ენტი, პრáƒáƒ¤áƒ”სáƒáƒ ი მáƒáƒ¡áƒ” ჯáƒáƒœáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜. სწáƒáƒ ედ მáƒáƒ¡áƒ” ჯáƒáƒœáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ წერდრმიხეილ მღვდლის შესáƒáƒ®áƒ”ბ: ,,áƒáƒ”შმáƒáƒ იტ მღვდელს უყვáƒáƒ ს თáƒáƒ•áƒ˜áƒ¡áƒ˜ ერი დრერსáƒáƒª უყვáƒáƒ ს თáƒáƒ•áƒ˜áƒ¡áƒ˜ კეთილი მწყემსი“. მáƒáƒ¡áƒ” ჯáƒáƒœáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ•áƒ” გვáƒáƒ¬áƒ•áƒ“ის ცნáƒáƒ‘áƒáƒ¡ ჯერკიდევ áƒáƒ ჩილ მეფის ბრძáƒáƒœáƒ”ბით 718 წელს áƒáƒ’ებული, შემდგáƒáƒ› კი მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ¡ მიერგáƒáƒœáƒáƒ®áƒšáƒ”ბული კáƒáƒ¡áƒ ის ყáƒáƒ•áƒšáƒáƒ“წმინდრსáƒáƒ›áƒ”ბის სáƒáƒ®áƒ”ლáƒáƒ‘ის ეკლესიის შესáƒáƒ®áƒ”ბ, რáƒáƒ›áƒ”ლიც, სáƒáƒ›áƒ¬áƒ£áƒ®áƒáƒ áƒáƒ“, 1947 წლის მიწისძვრáƒáƒ› დáƒáƒáƒœáƒ’რიáƒ. 1917 წლის რუსეთის áƒáƒ¥áƒ¢áƒáƒ›áƒ‘რის რევáƒáƒšáƒ£áƒªáƒ˜áƒ˜áƒ¡ შემდეგ სáƒáƒ˜áƒ’ილáƒáƒ¨áƒ˜ áƒáƒœáƒ¢áƒ˜áƒ¥áƒáƒ თული ზáƒáƒšáƒ”ბი გáƒáƒáƒ¥áƒ¢áƒ˜áƒ£áƒ დნენ. სáƒáƒ¥áƒáƒ თველáƒáƒ¡ წáƒáƒ მáƒáƒ›áƒáƒ“გენლებმრშიშიáƒáƒœáƒáƒ‘ის გáƒáƒ›áƒ ზáƒáƒ¥áƒáƒ—áƒáƒšáƒ˜áƒ¡ áƒáƒšáƒ¥áƒ˜ მიáƒáƒ¢áƒáƒ•áƒ”ს. სáƒáƒ¥áƒáƒ თველáƒáƒ¡áƒ¢áƒáƒœ ყáƒáƒ•áƒ”ლგვáƒáƒ ი მიმáƒáƒ¡áƒ•áƒšáƒ დრკáƒáƒ•áƒ¨áƒ˜áƒ ი შეწყდáƒ. ჩáƒáƒ˜áƒ™áƒ”ტრგზები. თურქი áƒáƒ¡áƒ™áƒ”რების მხáƒáƒ დáƒáƒáƒ”რით, áƒáƒ–ერბáƒáƒ˜áƒ¯áƒáƒœáƒ”ლმრმუსáƒáƒ•áƒáƒ—ელმრპáƒáƒœáƒ—ურქებმრმთელი ტერიტáƒáƒ ირდáƒáƒ˜áƒžáƒ§áƒ ეს. áƒáƒšáƒ¥áƒ˜áƒ¡ სáƒáƒ¤áƒšáƒ”ბში პრáƒáƒ—ურქული რáƒáƒ–მები დáƒáƒ“იáƒáƒ“ნენ დრთურქულ სიმღერებს გáƒáƒ°áƒ§áƒ•áƒ˜áƒ áƒáƒ“ნენ. ხáƒáƒšáƒ®áƒ¡ თáƒáƒ•áƒ˜áƒáƒœáƒ— რáƒáƒ–მებში ჩáƒáƒ¬áƒ”რისკენ მáƒáƒ£áƒ¬áƒáƒ“ებდნენ. დáƒáƒáƒ ბიეს დრáƒáƒ›áƒáƒ¬áƒ§áƒ•áƒ˜áƒ¢áƒ”ს სáƒáƒ›áƒ®áƒ£áƒ ი სáƒáƒ¤áƒšáƒ”ბი. ჯერი ინგილáƒáƒ”ბზეც მიდგáƒ. ხáƒáƒšáƒ®áƒ˜ შიშმრმáƒáƒ˜áƒªáƒ•áƒ, ბევრმრტყე - ღრეს შეáƒáƒ¤áƒáƒ რთáƒáƒ•áƒ˜. მუსáƒáƒ•áƒáƒ¢áƒ”ლებმრძáƒáƒ ცვáƒ-გლეჯáƒáƒ¡áƒ დრმკვლელáƒáƒ‘ებს მიჰყვეს ხელი. მáƒáƒ›áƒ მიხეილთáƒáƒœ, რáƒáƒ›áƒ”ლიც კáƒáƒ®áƒ˜áƒ¡, áƒáƒšáƒ˜áƒ‘ეგლáƒáƒ¡, ყáƒáƒ áƒáƒ¦áƒáƒœáƒ˜áƒ¡, მáƒáƒ სáƒáƒœáƒ˜áƒ¡, თáƒáƒ¡áƒ›áƒáƒšáƒáƒ¡, áƒáƒšáƒáƒ—ემურის დრსხვრსáƒáƒ¤áƒšáƒ”ბის მáƒáƒ¡áƒáƒ®áƒšáƒ”áƒáƒ‘áƒáƒ¡ შáƒáƒ ის დიდი áƒáƒ•áƒ¢áƒáƒ იტეტით სáƒáƒ გებლáƒáƒ‘დáƒ, ბევრნი რჩევის სáƒáƒ™áƒ˜áƒ—ხáƒáƒ•áƒ“ მიდიáƒáƒ“ნენ. თუმცრიმáƒáƒ—, ვინც სáƒáƒ წმუნáƒáƒ”ბის შეცვლáƒáƒ–ე ჩáƒáƒ›áƒáƒ£áƒ’დებდრსიტყვáƒáƒ¡, იგი ცივი უáƒáƒ ით ისტუმრებდáƒ. მეტიც, მუსáƒáƒ•áƒáƒ¢áƒ”ლთრმუქáƒáƒ ის მიუხედáƒáƒ•áƒáƒ“, მáƒáƒ›áƒ მიხეილი უშიშრáƒáƒ“ დáƒáƒ“იáƒáƒ“რსáƒáƒ¤áƒ”ლ მáƒáƒ სáƒáƒœáƒ¡áƒ დრთáƒáƒ¡áƒ›áƒáƒšáƒáƒ¨áƒ˜, სáƒáƒ“áƒáƒª წირვáƒ-ლáƒáƒªáƒ•áƒáƒ¡ áƒáƒ¦áƒáƒ•áƒšáƒ”ნდáƒ. იგი სáƒáƒ®áƒáƒ ებისეულ გáƒáƒ›áƒáƒ—ქმáƒáƒ¡ იშველიებდáƒ: კეთილი ბáƒáƒ áƒáƒ¢áƒ–ე მუდáƒáƒ› იმáƒáƒ ჯვებსáƒ. 1917 წლის 1 ნáƒáƒ”მბერს მáƒáƒ›áƒ მიხეილი წირვის დáƒáƒ¡áƒ ულების შემდეგ თáƒáƒ•áƒ˜áƒ¡áƒ˜ სáƒáƒ›áƒ ევლáƒáƒ“áƒáƒœ ცხენით შინ ბრუნდებáƒáƒ“áƒ. მáƒáƒ¡ გზáƒáƒ“ სáƒáƒ¤áƒ”ლი მáƒáƒ სáƒáƒœáƒ˜ უნდრგáƒáƒ”ვლáƒ. სáƒáƒ¤áƒšáƒ˜áƒ¡ ხიდთáƒáƒœ ერთი დáƒáƒ¦áƒáƒœáƒ”ბული კáƒáƒªáƒ˜ შემáƒáƒ®áƒ•áƒ“რდრáƒáƒ•áƒáƒ“მყáƒáƒ¤áƒ—áƒáƒœ წáƒáƒ›áƒáƒ¡áƒ•áƒšáƒ სთხáƒáƒ•áƒ. მáƒáƒ›áƒ მიხეილი, რáƒáƒ’áƒáƒ ც ბუნებით კეთილშáƒáƒ‘ილი áƒáƒ“áƒáƒ›áƒ˜áƒáƒœáƒ˜, დáƒáƒ£áƒ¤áƒ˜áƒ¥áƒ ებლáƒáƒ“ მიენდრუცნáƒáƒ‘ს. სáƒáƒ£áƒ‘ედურáƒáƒ“, ეს ვერáƒáƒ’ულáƒáƒ“ გáƒáƒ‘მული ხáƒáƒ¤áƒáƒœáƒ’ი áƒáƒ¦áƒ›áƒáƒ©áƒœáƒ“áƒ. სინáƒáƒ›áƒ“ვილეში იმ სáƒáƒ®áƒšáƒ˜áƒ¡ იáƒáƒ¢áƒáƒ™áƒ˜, სáƒáƒ“áƒáƒª მღვდელი შეიყვáƒáƒœáƒ”ს, წინáƒáƒ¡áƒ¬áƒáƒ იყრáƒáƒ§áƒ ილი დრდიდი ფáƒáƒ დáƒáƒ’ით დáƒáƒ¤áƒáƒ ული. შესვლისთáƒáƒœáƒáƒ•áƒ” მáƒáƒ›áƒ მიხეილი ფáƒáƒ დáƒáƒ’იáƒáƒœáƒáƒ“ სáƒáƒ დáƒáƒ¤áƒ¨áƒ˜ ჩáƒáƒ•áƒáƒ დáƒ, სáƒáƒ“áƒáƒª მáƒáƒ¡ მáƒáƒ¡áƒ§áƒ˜áƒ“ული მკვლელები ელáƒáƒ“ებáƒáƒ“ნენ. თáƒáƒ•áƒ“áƒáƒžáƒ˜áƒ ველáƒáƒ“ ისინი ,,ტკბილáƒáƒ““ áƒáƒšáƒáƒžáƒáƒ áƒáƒ™áƒ“ნენ. თáƒáƒ•áƒ˜áƒáƒœáƒ—ი მსხვერპლისგáƒáƒœ სáƒáƒ წმუნáƒáƒ”ბის შეცვლáƒáƒ¡ დრგáƒáƒ¥áƒ ისტიáƒáƒœáƒ”ბულ ინგილáƒáƒ—რგáƒáƒ›áƒ£áƒ¡áƒ£áƒšáƒ›áƒáƒœáƒ”ბáƒáƒ¡ ითხáƒáƒ•áƒ“ნენ. თუმცრწáƒáƒáƒ¬áƒ§áƒ“ნენ რრსáƒáƒ¡áƒ¢áƒ˜áƒ™ წინáƒáƒáƒ¦áƒ›áƒ“ეგáƒáƒ‘áƒáƒ¡, თáƒáƒ•áƒ“áƒáƒ“ებულ áƒáƒ“áƒáƒ›áƒ˜áƒáƒœáƒ¡ სიცáƒáƒªáƒ®áƒšáƒ” მáƒáƒ£áƒ¡áƒ¬áƒ áƒáƒ¤áƒ”ს. შებინდდრთუ áƒáƒ áƒ, მღვდლის გვáƒáƒ›áƒ˜ სუდáƒáƒ áƒáƒ¨áƒ˜ გáƒáƒáƒ®áƒ•áƒ˜áƒ”ს, ურემზე დáƒáƒ“ეს დრუღრáƒáƒœ ტყეში წáƒáƒ˜áƒ¦áƒ”ს. áƒáƒ›áƒáƒ¡áƒáƒ‘áƒáƒ¨áƒ˜ უპáƒáƒ¢áƒ áƒáƒœáƒáƒ“ დáƒáƒ ჩენილი ცხენი წიხვინით გმáƒáƒ˜áƒ¥áƒªáƒ მáƒáƒ›áƒ მიხეილის სáƒáƒ®áƒšáƒ˜áƒáƒ¡áƒ™áƒ”ნ, სáƒáƒ“áƒáƒª მáƒáƒ¡ გáƒáƒ დáƒáƒªáƒ•áƒšáƒ˜áƒšáƒ˜ ვáƒáƒŸáƒ˜áƒ¡ ქვრივი, სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¡ ქáƒáƒšáƒ—რშáƒáƒ ის ქáƒáƒ თული კულტურის გáƒáƒ›áƒáƒ•áƒ ცელებელი, ცნáƒáƒ‘ილი მáƒáƒ¡áƒ¬áƒáƒ•áƒšáƒ”ბელი, სáƒáƒ¤áƒ˜áƒ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ დრმცირეწლáƒáƒ•áƒáƒœáƒ˜ შვილიშვილი, ნინáƒ, ელáƒáƒ“áƒáƒ—. ხáƒáƒšáƒ®áƒ˜, ცხáƒáƒ“იáƒ, ყველáƒáƒ¤áƒ”რს მიხვდáƒ. მáƒáƒ— მáƒáƒšáƒ” მიáƒáƒ’ნეს კიდეც მáƒáƒ›áƒ მიხეილის გვáƒáƒ›áƒ¡. დáƒáƒ¡áƒáƒ¤áƒšáƒáƒ•áƒ”ბáƒáƒ¡ ინგილრქრისტიáƒáƒœáƒ”ბთáƒáƒœ ერთáƒáƒ“ მáƒáƒ°áƒ›áƒáƒ“იáƒáƒœáƒ”ბიც ესწრებáƒáƒ“ნენ. áƒáƒšáƒáƒ—ემურის თáƒáƒ•áƒ˜áƒ“áƒáƒœ კáƒáƒ®áƒáƒ›áƒ“ე გზები მრევლის ყáƒáƒ¤áƒ˜áƒšáƒ სáƒáƒ•áƒ¡áƒ” დრრáƒáƒ’áƒáƒ ც პრáƒáƒ¤áƒ”სáƒáƒ ი მáƒáƒ¡áƒ” ჯáƒáƒœáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ იგáƒáƒœáƒ”ბს, ყველრáƒáƒ¦áƒ¨áƒ¤áƒáƒ—ებული იყრსულიერი მáƒáƒ›áƒ˜áƒ¡ მკვლელáƒáƒ‘ის გáƒáƒ›áƒ. მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ დიდი პáƒáƒ¢áƒ˜áƒ•áƒ˜áƒ— დáƒáƒ™áƒ ძáƒáƒšáƒ”ს კáƒáƒ®áƒ˜áƒ¡ წმინდრგიáƒáƒ გის ეკლესიის ეზáƒáƒ¨áƒ˜ სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¡ ერáƒáƒ•áƒœáƒ£áƒšáƒ˜ გმირის ივáƒáƒœáƒ”-პáƒáƒžáƒ ბულუღáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜áƒ¡ გვერდით. 2012 წელს სáƒáƒ¥áƒáƒ თველáƒáƒ¡ მáƒáƒ თმáƒáƒ“იდებელმრეკლესიáƒáƒ› მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ წმინდáƒáƒœáƒáƒ“ შერáƒáƒªáƒ®áƒ დრმისი ხსენების დღედ 5 ივლისი დáƒáƒáƒ“გინáƒ. სáƒáƒžáƒáƒ¢áƒ იáƒáƒ ქáƒáƒ¡ უწყებáƒáƒœáƒ˜, 2012, #27, სáƒáƒ წმუნáƒáƒ”ბისთვის თáƒáƒ•áƒ“áƒáƒ“ებული მღვდელი მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜, გვ.17-20 ჟ. ჯვáƒáƒ ი ვáƒáƒ–ისáƒ, ზ. თáƒáƒ იáƒ, სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¨áƒ˜, 2003, #1
შáƒáƒ—რრუსთáƒáƒ•áƒ”ლის ქáƒáƒ თული ლიტერáƒáƒ¢áƒ£áƒ ის ინსტიტუტის უფრáƒáƒ¡áƒ˜ მეცნიერ-თáƒáƒœáƒáƒ›áƒ¨áƒ áƒáƒ›áƒ”ლი
მიხეილ ყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ˜ 1845 წელს სáƒáƒ˜áƒœáƒ’ილáƒáƒ¨áƒ˜, ყáƒáƒ¤áƒ˜áƒš ელისუს სáƒáƒ¡áƒ£áƒšáƒ—ნáƒáƒ¡ სáƒáƒ¤áƒ”ლ კáƒáƒ™áƒ¨áƒ˜ (თáƒáƒœáƒáƒ›áƒ”დრáƒáƒ•áƒ” áƒáƒ–ერბáƒáƒ˜áƒ¯áƒáƒœáƒ˜, კáƒáƒ®áƒ˜áƒ¡ რáƒáƒ˜áƒáƒœáƒ˜, სáƒáƒ¤áƒ”ლი კáƒáƒ®áƒ˜) რáƒáƒ¤áƒ˜áƒ”ლ (áƒáƒ¡áƒšáƒáƒœ) დრსáƒáƒ‘ედრყულáƒáƒ¨áƒ•áƒ˜áƒšáƒ”ბის áƒáƒ¯áƒáƒ®áƒ¨áƒ˜ დáƒáƒ˜áƒ‘áƒáƒ“áƒ.
ლიტერáƒáƒ¢áƒ£áƒ áƒ: